Kısaca Çizgi Roman Nedir ?

Kahraman Baykuş kanalının “2 dakkada” içerikli videolarının ilkini belkide web sitemiz ve de kanalımızda en çok önem
taşıyan kavrama, objeye ayırmıştık şimdi o videonun içeriğini metin olarak sizlerle buluşturmak istiyoruz. Bu yazıda sizler için “Kısaca Çizgi Roman Nedir ?” sorusunu yanıtlayacağız.

Karşımıza bir yirminci yüzyıl anlatı sanatı ve eğlence akımı olarak çıkan bu sanat dalı ilk başlarda resim ile edebiyatın kabaca birleşmesi olarak yorumlansa da tez vakitte kendi terim ve anlatım kurgusunu yaratmıştır. Başlı başına ayrı ve melez bir sanat dalına dönüşmüştür.

Panel, Balon ve Ses Efekti (SFX) gibi terimlere sahiptir.

Panel: Hikayenin gelişimini göstermek amacıyla sayfanın belli parçalara ayrılmasıyla oluşan, çerçevelenmiş bir
kompozisyon birimi.

Balon: Konuşma, düşünme metinlerini panel üzerinde yerleştirmek için kullanılan görsel araç.

Ses efekti: Sayfa yapısı içine hikâyedeki sesleri ifade etmek için yerleştirilen görsel araç.

İlk örnek The Yellow Kid, 1800lü yılların sonunda New York World gazetesinde bir karikatür serisi olarak başlar ancak bu bir devrimin öncü gücü olur. Sarı rengin, siyah beyaz bir gazete de ilk kullanımı, konuşma balonunun ilk defa kullanılması vede serüvenlerinde dünya seyahatine çıkan yani global hareketliliği olan ilk çizgi roman karakteridir. Fakat genelde ırkçı söylemler ve fıkralar için kullanılmıştır.

İlk özel kostümlü çizgi roman karakteri ise The Phantom yani bizim tanıdığımız adıyla Kızıl Maske‘dir. Gerçi tamamıyla mor pijamalar içerisindeki bir adamı neden kırmızıya çevirip o şekilde pazarladık anlaması güç büyük ihtimalle pempe taytlar içerisinde bir erkek kahraman bize uymayacağı için. Tay Yayınları , ressam Aslan Şükür‘e kapak resimlerinde kırmızı giyen bir phantom çizmesi tembihlemiş olmalı. Phantom’da bir gazete kupürü olarak başlamıştı macerasına ve sonra çizgi roman serisi oldu ve bu konuda da bir ilktir.

Yaratıcısı Lee Falk ilk süper büyücü Mandrake‘nin de yaratıcısıdır. Bu arada Phantom yani Kızıl Maske, gözlerini beyaz birer şerit gibi gösteren özel maskeyi takan ilk karakterdir bu hamle Çizgi Roman dünyasında bir devrim olur ve de Batman, Spider-Man, Robin, Yeşil Fener gibi karakterler bu stilin peşinden gelir.

İlk İdeal Süper Kahraman ise adı üstünde Superman idir. Superman dönemin en üst düzey ve popüler kültür ikonu olmuştur. Hayatlarımıza 1938 yılında girmiştir. Bundan neredeyse 80 yıl önce.

Onu Phantom ve Mandrake gibilerin üstüne koyan şey ise 1941 yılında çıkan, Max Fleischer tarafından yapılan devrimsel animasyon TV serisidir. Akabinde 1940lı yılların sonlarına doğru çıkan gerçek görünümlü (live-action) TV serisi de bu ünü pekiştirmiştir.. Bahsettiğimiz 1941 Superman animasyon serisi çizgi roman dünyasını sonsuza değin kalıcı bir şekilde şekillendirdi. Zira o seride animasyon tekniğinde akıcılığı sağlamak adına Superman uçabilen bir kahramana dönüştürülmüştü. Ayrıca bugün bile hala kullanılan pek çok Superman hatta süper kahramanlık miti direkt olarak bu seriden gelmektedir.

1941 Yılına geldiğimizde ki bir diğer büyük gelişme ilk Kadın Süper Kahraman Wonder Woman ve İlk Sidekick tipi karkater Robin karakterlerinin kendi karakter tiplerinin öncüleri olarak janraya adım atmış olmaları idi. Batman içinde ilk anti-hero denilebilir ancak çıktığı yıllarda bi Phantom ya da  Zorro‘dan çokta farkı olmayan Batman, Wonder Woman ve Superman kadar devrimsel bir karakterdi diyemeyiz. Bunun için 1986 yılını beklemesi gerecekti 😉

II. Dünya Savaşı dönemi genelde bilim kurgu ve fantastik öğeleri kullanan ve sıklıkla milliyetçi propaganda yapan seriler gözden düşer oldu ve pulp dergilerinden esinlenerek yeni bir akım yaratan EC Comics çıktı. Şiddet, sex, gerilim,polisiye gibi yetişkin içerikli temaları işleyen firma çabucak popüler oldu fakat aniden devrin muhafazakar kesimi tarafından önü kesildi.

Ve Çizgi Romanlar yetişkin içeriklerden uzun bir süreliğine uzaklaştırıldılar.

Ancak 1980ler de Frank Miller ve Alan Moore, 90lar ve 2000li yıllarda ise Neil Gaiman, Todd McFarlane ve Grant Morrison  gibi isimler(ve daha pek çokları) ile beraber ana akım amerikan çizgi romanları tekrar yetişkin kitleye yanaştırıldı. Ve o zamandan bu zamana daha ciddi ve global bir kimliğe büründü. Comics olarak anılan endüstri ise oyun, sinema, edebiyat ve televizyona yön verdi.

Avrupalılar ise ta başından beridir, Amerikalılardan daha ciddi, mütevazi ve gerçekçi bir tutum ile çizgi romanlarını yayınladı.İtalya ve Fransa alanlarının liderleri oldular. Bu 20. yüzyılın anlatı sanatı olan çizgi roman için son gelişme ise 20. yüzyılın sonlarında başlayıp kısa vadede dünyayı saran japon çizgi roman anlatı sanatı mangalar oldu.

Türkiye de ise ilk başlarda italyan çizgi romanlar revaç gördü, akabinde kendi çizgi roman kahramanlarımızı yarattık tıpkı Tarkan ve Karaoğlan gibi. Nitekim seksenli yıllar ile beraber Amerikan Çizgi Romanları vede iki binli yıllar ile beraber mangalar ile tanıştık. Ülkemizde bu sanata vede yan ürünlerine olan ilgi oldukça artmaktadır.

Kısacası pek çok stil, kültür ve çeşitlilikte Çizgi Romanlar her daim hayatlarımızda oldular.

Sizlere  Çizgi Romanlar ve Çizgi Roman Tarihi hakkında kısaca bilgilendirdiğimiz yazımızın sonuna geldik. Dilerseniz, aynı içerikli videoyu da izleyebilirsiniz.  Yazı / Video ağırlıklı olarak ana akım amerikan çizgi romanları yani “Comics” tarihi içermektedir. Avrupa, Türk ve Japon çizgi romanlarının şöyle bir üstünden geçtik sadece, onlar içinde başka bir güne diyelim. Bizden şimdilik bu kadar.